Nadenken over de Tweede Wereldoorlog
Vorige maand bekeek ik wat afleveringen van RTV Oost: De zeventien gezichten van de Tweede Wereldoorlog in Overijssel. Hier werden oorlogsverhalen verteld van toenmalige bewoners van Overijssel. Deze verhalen kwamen naar boven door middel van overgebleven documenten, dagboeken en verhalen van nabestaanden. Er werden zulke heftige gebeurtenissen verteld, dat het me aan het denken zette. Ik realiseerde me dat het nog zo vers is. Zo kon een zoon en een kleinzoon het verhaal vertellen van hun vader en opa, waarin de oorlog nog de onontkoombare realiteit was.
Een oorlog die impact had op elke burger
Geschiedenis heb ik altijd al interessant gevonden. Tijdens de geschiedenislessen op de middelbare school moest ik de globale lijnen leren van de Tweede Wereldoorlog en werd er ook stil gestaan bij de oorlog op burgerniveau. De meeste feiten gingen wel over hooggeplaatste personen die belangrijke ambten vervulden. Dit is handig om een goed beeld te krijgen van het oorlogsverloop en de politieke situaties in verschillende landen. Maar het was niet alleen oorlog voor de regeringsleiders, het was oorlog voor iedereen! Allemaal individuen die met afschuwelijke dingen te maken kregen. Door het programma van RTV Oost besefte ik opnieuw dat er zoveel mensen geleden hebben onder het juk van de oorlog en dat er zoveel pijn, verlies en verdriet is ontstaan in de oorlogsjaren en daarna.
Ná de Tweede Wereldoorlog
De Bevrijdingsdag moet zo’n paradox zijn geweest. Buiten werd er – terecht – feest gevierd en konden mensen hun hart ophalen en hoop krijgen voor een betere toekomst, maar aan de andere kant konden de verschrikkelijke gebeurtenissen niet opeens ongedaan worden gemaakt. Vrouwen die hun vrijheid moesten vieren zonder hun man of zonen, kinderen die het de rest van hun leven zonder vader of moeder moesten doen en families die terugkeerden naar huizen die al ingenomen waren door anderen. Het zijn gebeurtenissen die voor mensen op hun netvlies zijn blijven staan. De oorlog heeft sporen en littekens nagelaten op onze voorouders. Veel meer dan we misschien in eerste instantie zouden denken.
Onze geschiedenis
Mijn opa is geboren in de Tweede Wereldoorlog. Ik geloof dat de eerste jaren van een kind het fundament is voor de rest van zijn of haar leven. Wanneer je geboren wordt in de oorlog is dat het ‘normaal’ van het kind. Mijn opa groeide op in de tijd waarin angst en onzekerheid heersten. Nadat de oorlog voorbij was, werd er vaak niet meer over de oorlog gesproken. Het had al zoveel jaren van hun leven geëist dat ze er geen woord meer over wilde reppen. Zo weet mijn oma weinig verhalen van hoe haar ouders dit hebben beleefd. Ik vraag me dan af hoe onze opa’s en oma’s opgevoed werden. Een tijd waarin veel pijn en trauma’s lagen begraven en er vaak niet zo open over gevoelens en belevingen werd gepraat als nu.
Na de oorlog vormde zich een nieuwe tijdsgeest, hierin werden veel van onze ouders weer opgevoed. De nieuwe generatie jongeren is hier weer uit voortgekomen, waaronder ik. De geschiedenis heeft ons op een bepaalde manier gevormd tot hoe wij nu zijn. Onze wortels liggen er. Het is nog zo dichtbij. Ik vraag me dan af of wij ook niet op een bepaalde manier gevormd zijn door de Tweede Wereldoorlog. Wat voor effect heeft het nog op onze generatie en ons doen en laten. Zou het oorlogsverleden nog steeds van invloed zijn op ons? Wat denk jij?
Photo by Diana Parkhouse on Unsplash
